Główne zadania

Agencja zapewnia funkcjonariuszy organów ścigania z państw członkowskich i z państw stowarzyszonych w ramach Schengen, a także statki, samoloty i urządzenia do kontroli granic na obszarach położonych przy granicach zewnętrznych, które wymagają dodatkowego wsparcia. Oprócz kontroli granicznej, działania Frontexu obejmują zadania związane z bezpieczeństwem na morzu, kontrolą bezpieczeństwa, operacjami poszukiwawczo-ratowniczymi i ochroną środowiska.

Frontex ocenia czynniki ryzyka mające wpływ na bezpieczeństwo granic UE. Agencja opracowuje obraz sytuacji i trendów w zakresie nieuregulowanej migracji i przestępczości transgranicznej na granicach zewnętrznych. Frontex dzieli się tymi danymi z państwami UE i Komisją Europejską i wykorzystuje je przy planowaniu swoich przyszłych działań. Wszystkie działania Frontexu są prowadzone w oparciu o analizę ryzyka.

Frontex nieustanie prowadzi monitoring zewnętrznych granic Unii Europejskiej, dostarczając aktualizacje i ostrzeżenia państwom członkowskim UE i państwom stowarzyszonym w ramach Schengen, Komisji Europejskiej i innym agencjom.

Agencja przeprowadza coroczne oceny zdolności i gotowości każdego z państw członkowskich i krajów stowarzyszonych w ramach Schengen do stawienia czoła wyzwaniom pojawiającym się na ich granicach zewnętrznych, w tym presji migracyjnej. Frontex oddelegowuje oficerów łącznikowych do państw członkowskich UE, aby pomóc agencji w utrzymaniu kompleksowego obrazu kontroli granicznej na szczeblu UE.

Agencja wspiera współpracę między organami ścigania, agencjami UE i organami celnymi na granicach morskich. Łodzie i samoloty rozmieszczone na obszarach prowadzenia operacji gromadzą i wymieniają się informacjami dotyczącymi  kontroli rybołówstwa, wykrywania zanieczyszczeń i zapewniania zgodności z przepisami w zakresie żeglugi morskiej.

Agencja dzieli się danymi zgromadzonymi na granicach z właściwymi organami krajowymi, Europolem i innymi agencjami europejskimi. Obejmuje to informacje o osobach podejrzewanych o zaangażowanie w działania przestępcze, takie jak przemyt migrantów, handel ludźmi i terroryzm.

Frontex odgrywa coraz większą rolę w powrocie do kraju pochodzenia osób, które nie mają prawa pozostawać w Unii Europejskiej. Agencja wspomaga państwa członkowskie w koordynacji i finansowaniu operacji powrotowych, może jednak sama je inicjować.  W tym celu Frontex może czarterować loty i rezerwować miejsca na lotach komercyjnych. Agencja pomaga również pozyskać konieczne dokumenty podróży dla osób powracających i zapewnić ekspertów  do wspierania operacji powrotowych.

Współpraca z krajami spoza Unii Europejskiej i strefy Schengen stanowi integralną część mandatu Frontexu i jeden ze strategicznych priorytetów agencji. Aby zapewnić wdrożenie europejskiego zintegrowanego zarządzania granicami (IBM), Frontex rozwija i utrzymuje sieć partnerstw z organami granicznymi w państwach nienależących do UE, zwłaszcza z tymi, które sąsiadują z UE oraz z krajami pochodzenia i tranzytu migrantów. Agencja rozmieszcza również oficerów łącznikowych na terenach poza UE dotkniętych nieuregulowaną migracją.

Frontex jest w stanie szybko wysłać straż graniczną i przybrzeżną do państw członkowskich UE i państw stowarzyszonych w ramach Schengen stojących w obliczu sytuacji nadzwyczajnej na swoich granicach zewnętrznych. Na żądanie agencji państwa członkowskie muszą zapewnić do 1500 funkcjonariuszy z puli szybkiego reagowania.

Frontex ułatwia nawiązywanie współpracy między specjalistami w obszarze kontroli granicznych a przedstawicielami środowisk naukowych i przemysłu, aby zagwarantować, że nowe technologie będą zaspokajały potrzeby organów kontroli granicznej.

Frontex opracowuje wspólne standardy szkoleniowe dla służb granicznych, aby zharmonizować proces kształcenia funkcjonariuszy straży granicznej w UE i w państwach stowarzyszonych w ramach Schengen. Celem tego jest zapewnienie, aby niezależnie od miejsca, w którym podróżni przekraczają zewnętrzną granicę UE, stosowane były wobec nich jednolite standardy kontroli granicznej. Działania w tym zakresie mają również za zadanie zapewnić, by funkcjonariusze straży granicznej i przybrzeżnej z różnych państw skutecznie współpracowali w ramach operacji Frontexu.

Frontex odgrywa kluczową rolę w tworzeniu nowego europejskiego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS). Po uruchomieniu tego systemu w 2023 r. podróżni bez obowiązku wizowego z ponad 60 krajów – przed przyjazdem do europejskiej strefy Schengen – będą musieli składać wnioski o zezwolenia na podróż ETIAS. Frontex jest odpowiedzialny za prowadzenie całodobowej jednostki centralnej ETIAS, która będzie przetwarzać wnioski w ścisłej współpracy z jednostkami krajowymi z państw członkowskich i obsługiwać zarówno podróżnych, jak i przewoźników.